Krisiak eta desberdintasunek gero eta gehiago jotzen duten mundu honetan, milioika neskatok beren eskubideak urratuta ikusteko arriskuari aurre egin behar diote, hauskortasunak haien etorkizuna mehatxatzen duen bitartean.
Hauskortasuna, gobernu batek oinarrizko segurtasuna eta zerbitzuak emateko duen ezintasuna bezala definitzen dena, munduan milioika pertsonari eragiten dien errealitatea da, bereziki neskatoei. Save the Childrenek argitaratutako “Global Girlhood Report 2024” txostenaren arabera, hauskortasun horren eragina haurren ezkontzen gorakadan eta neskatoentzako oinarrizko eskubideen murrizketan ikusten da. Testuinguru ahul eta ezegonkorretan, adingabe horiek ezkontzeko aukera bikoitza dute, herrialde egonkorragoetan hazten direnekin alderatuta. Mundu mailan, neskato bat hiru minutuan behin ezkontzen da, baina oso eskualde hauskorretan kopuru hori izugarri handitzen da: neskato bat 30 segundoz behin.
Oinarrizko eskubideak
Egoera horrek oinarrizko eskubideetarako sarbidea mugatzen du, eta desberdintasunak betikotzen ditu, neskatoak muturreko zaurgarritasun egoera batean utziz. Gatazkek, hondamendi naturalek edo krisi ekonomikoek eragindako eremuetan, bizirautea da lehentasuna, eta neskatoen eskubideak baztertuta geratu ohi dira. Egoera horren aurrean, haurren ezkontza “irtenbide” bihurtzen da karga ekonomikoak murrizten edo alabak beste genero indarkeria mota batzuetatik babesten saiatzen diren familientzat. Hala ere, estrategia horrek neskatoen bizi-baldintzak larriagotzen ditu, garapenerako eta ongizaterako etorkizuna ukatuz.
Kalkuluen arabera, gaur egun, 32 milioi neskato hazten dira larrialdi-eremuetan, eta haurrek ezkontzeko arrisku handia ez ezik, krisi humanitarioen ondoriozko etengabeko arriskua ere badute. Neskato horiek haurren ezkontzaren eta hauskortasunaren “puntu kritikoetan” daude, eta oso mugatuta ikusten dituzte beren hezkuntza-aukerak: testuinguru horietan, nerabeen % 67 baino gehiago eskola-sistematik kanpo daude. Hezkuntzaren bazterketa horrek pobrezia eta bazterketa zikloa betikotzen du, eta horrek aurrera egiteko aukerak murrizten ditu.
Txostenaren puntu kezkagarrienetako bat hauskortasunaren eta haur ezkontzen gorakadaren arteko lotura da. Haurren ezkontza-tasarik altuenak dituzten hamar herrialdeen artean, lau egoera oso ahulean daude. Testuinguru horietan, neskak nerabezaroan ezkontzeko probabilitatea bikoiztu egiten da herrialde egonkorretako neskatoen aldean. Hezkuntza jasotzeko aukerarik ez izatea giltzarri da egoera horretan; izan ere, ezkondutako neskatoen % 4 baino gutxiago joaten dira eskolara, eta haietako askok nahi gabeko haurdunaldiei eta etxeko indarkeriari aurre egiten diete, haien osasun fisiko eta emozionala kolokan jarriz.
Aldaketa-eragile
Txostenak azpimarratzen du gobernuek “eskubideen bermatzaile” gisa jokatu behar dutela eta herritarrei funtsezko zerbitzuak eman behar dizkietela. Hala ere, ahultasun-testuinguruetan, justizia-sistemak eta zerbitzu publikoak nahikoak ez direnean edo ia existitzen ez direnean, tokiko komunitateek hartzen dute maiz erantzukizuna. Gobernuen, erakunde zibilen eta nesken arteko lankidetza funtsezkoa da arriskuak murrizteko eta haien eskubideak babesteko. Neskak aldaketa-eragiletzat hartu behar dira, eta haien bizitzari eta inguruneari eragiten dieten erabakietan aktiboki parte hartzeko behar duten laguntza jaso behar dute.
Arazo horri konponbide erabakigarria eman behar zaio genero-berdintasunean eta emakumeen eta neskatoen ahalduntzean oinarritutako politikak eta programak garatzean. Erakunde feministetan eta neskek gidatutako erakundeetan inbertitzea funtsezkoa da oinarrizko mugimenduak indartzeko, komunitate horiek beren helburuak ezar ditzaten eta gobernuei beren eskubideak bete ditzaten eskatzeko.
Gainera, osasun-, hezkuntza- eta babes-sistema nazionalak sendotzeak ingurune malguago bat sortzen laguntzen du, etorkizuneko krisiak jasateko gai izango dena, neskatoen oinarrizko eskubideak alde batera utzi gabe.
Krisiari aurre egiteko, beharrezkoa da gobernuak indartuko dituen eta komunitateen, giza eskubideen erakundeen eta gazteen liderren arteko lankidetza sustatuko duen ikuspegi globala izatea. Neskatoak babesteko eta ingurune ahuletan haien eskubideak bermatzeko, baliabide eta politika egokiak ez ezik, herrialde horiekiko pertzepzioa eta tratua ere aldatu behar dira. Neskei entzutea eta ahalduntzea, desberdintasunaren aurkako borrokan paper nagusia emanez, funtsezkoa da hauskortasun gutxiagokoa eta haientzat bidezkoagoa den etorkizuna eraikitzeko. Horrela, indarkeriarik gabe eta etorkizun propio eta seguru bat eraikitzeko beharrezko tresnekin bizitzeko aukera emango diegu.
Argazkia: Save the Children
