Mundu osoan, hiru milioi eta erdi pertsona baino gehiagok baimena eman diote Worldcoin enpresari beren irisa eskaneatzeko. Enpresa horren atzean ChatGPT, GPT-4 eta DALL-E sortu dituen OpenAI enpresaren sortzaileetako bat den Sam Altmanek sortu duen Tools for Humanity enpresa aurkitzen da. Worldcoinek azaldu duenez, bere xedea da “guztiona den finantza- eta nortasun-sare berri bat eratzea”. Horretarako, tokenen truke, pertsonen irisak eskaneatzen dituzte identitate digitalak sortzeko. Enpresak azaldu duenez, adimen artifiziala izaten ari den garapen azkarraren ondorioz, datu biometrikoak pasahitzak eta era guztietako gakoak deszifratzeko gai diren adimen artifizialek egin ahal izango dituzten datuen erreplika sofistikatuetatik salbu egongo diren bakarrak dira.
Pasa den uztailean martxan jarri zenetik, egitasmo hori herrialde ezberdinetako datuen babeserako agintarien susmopean dago, bere jarduerek pribatutasunaren inguruko zalantza asko sortzen baitituzte. Datuen Babeserako Espainiako Agentziak (AEPD) jada Worldcoinek egiten duen datuen tratamenduaren inguruko zenbait salaketa jaso ditu.
Zergatik da hain berezia irisa?
Irisa begi-ninia inguratzen duen begiaren zati koloreztatua da. DNArekin gertatzen den moduan, irisa aztarna biologiko bakarra eta errepikaezina da. Ez daude berdinak diren bi iris; ezta berdin-berdinak diren bikien kasuan ere.
Horregatik, irisa identifikazio biometrikorako tresna oso erabilgarria eta zehatza da. Izan ere, irisaren biometriak 10 milioi kasutik bakarrean huts egiten du eta, hainbat kasutan, gutxiagotan.
Horregatik, irisaren eskaneatzea segurtasun-maila handiak behar dituzten eremuetan erabiltzen da, hala nola gobernuko edo korporazioko instalazio batzuetan eremu mugatuetarako sarbideak kontrolatzeko.
Mugikor baten patroia edo posta elektroniko batera sartzeko pasahitza nahi adina aldiz alda dezakegu, baina ezin dugu gure hatz-marka aldatu, ezta gure begiaren ezaugarriak ere: datu biometrikoak aldaezinak dira, gure irisa beti berdina izango da.
Horregatik, datu biometrikoak lapurtzen badira edo faltsutzen badituzte, erabilezin geratuko lirateke, ezin direlako baliogabetu edo berri batzuk sortu. Hori dela eta, gomendagarria da datu biometrikoak ondo gordetzea, arretaz zaintzea eta inori ez uztea.
Gure datu biometrikoak enpresa bati lagatzen dizkiogunean, horien gaineko kontrola galtzen dugu eta ez dago garbi enpresa horrek horien erabilera zuzena egingo duenik. Zibererasoak gero eta ohikoagoak dira eta horrelako datuen prezioa merkatu beltzean oso altua da.
Irisaren datuak lagatzeak dituen arriskuak
Aro digitalean datuek urrearen balioa dute. Eta irisaren eskaneatzea bezalako datu biometrikoak are baliotsuagoak eta gutiziatuagoak dira.
Segurtasun neurriak handiak diren arren, datuak iragazteko arriskua beti da hor. Irisaren eskaneatzetik bildutako informazioa gordetzen duen datu base bat konprometituta aurkitzen bada, hacker-ek aldatu ezin diren datu biometrikoak eskuratuko lituzkete, gaur egun kreditu-txartelekin edo pasahitzekin egiten duten modu berean.
Datu horiek hackerren esku erortzen badira, ziber-gaizkileek erabiltzaileen kontu eta datu pertsonaletra sartu ahal izango dira horien baimenik gabe.
Datu biometrikoak biltzeak aukera ematen die delitugileei informazio hori erabil dezaten legez kanpoko jarduerak egiteko, hala nola nortasun-lapurreta. Irisaren datuak identitateak faltsutzeko edo autentifikazio biometrikoa behar duten sistema eta zerbitzuetara sartzeko erabil daitezke.
Beste arrisku bat da WorldCoinen edo hirugarrenen atzean dauden enpresek beste erakunde batzuei saltzea bildutako iris-datuak, erabiltzaileen baimenik gabe. Horrek ondorio oso larriak izango lituzte pertsonen pribatutasunean.
Gainera, datu biometrikoek abusurako potentzial handia eskaintzen dute, haien baimenik gabe pertsonak urrutitik identifikatzeko aukera ematen dutelako eta parametro diskriminatzaileekin edo zaintza sistema masibo eta inbaditzaileekin lotu daitezkeelako.
