Gaixotasun zeliakoa, nagusiki, heste meharrari eragiten dion hantura-nahasmendu autoimmune kroniko bat da. Gaixotasun horren ezaugarri nagusia glutenarekiko intolerantzia da, zereal batzuetan (garia, garagarra eta zekalea) aurkitzen den proteina baita.
Gaixotasun zeliakoa duen pertsona batek glutena kontsumitzen duenean, bere immunologia-sistemak modu anormalean erreakzionatzen du eta, akats baten ondorioz, heste meharreko zelula osasuntsuei erasotzen die. Horrek hesteetako mukosaren hantura eta kaltea dakar, eta horrek eragina du hesteak elikagaietatik funtsezko mantenugaiak xurgatzeko duen ahalmenean. Autoimmune oinarriko patologiak prebalenteagoak dira emakumeetan, eta gaixotasun zeliakoa ez da salbuespena. Kalkuluen arabera, zeliako gizon bakoitzeko bi emakume zeliako daude.
Orain arte, tratamendu eraginkor bakarra bizitza osorako glutenik gabeko dieta zorrotza izan da. Euskadiko Zeliakoen Elkarteak 2017an egindako kalkuluen arabera, glutena kontsumitu ezin duen pertsona baten dieta 1.200 eta 1.400 euro artean garestiagoa omen da. Zifra horiek askoz handiagoak izango dira gaur egun, azken urteotan bizitzaren kostuak gora egin duelako.
Gut aldizkari zientifikoan argitaratu berri den ikerketa batean, Biobizkaia Osasun Ikerketa Institutuko eta UPV/EHUkoImmunogenetikako Ikerketa Laborategiko taldeko ikertzaileek gaixotasun zeliakoaren tratamenduan aurrerapen handia egin dela identifikatu dute.
Ainara Castellanos Rubio (Ikerbasque), Ane Olazagoitia Garmendia eta Henar Rojas Márquez (UPV/EHU) buru dituen ikerketaren arabera, azido salbianolikoak, salbiatik eratorritako konposatuak, glutenak eragindako hesteetako inflamazioa murrizteko gaitasuna du.
Azterlanaren emaitzak azido salbianolikoak hazkuntzako zeluletan, saguetan eta pazienteen biopsietan duen eragin antiinflamatorioa behatzean oinarritu ziren. Gainera, ikertzaileek, Biogipuzkoako, Bartzelonako Unibertsitateko, Chicagoko Unibertsitateko eta Shangaiko Materia Medikoaren Institutuko langile kliniko eta ikertzaileekin lankidetzan, baieztatu dute konposatuak ez duela albo-ondoriorik eragiten saguetan.
Aurkikuntza horrek, paziente zeliakoentzako tratamendu-aukera berriak irekitzeaz gain, batik bat istripuz dieta urratzeko joera dutenentzako, azido salbianolikoa aztertzeko aukera ere ematen du, hesteetako eta lotutako organoetako hantura-gaixotasunen tratamendu potentzial edo lagungarri gisa.
